RISK KOMPONENTLARI: UMUMIYLIK VA O‘ZIGA XOSLIK

Authors

  • Baymuratov Tursunbay Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti professori, i.f.n. Author https://orcid.org/0000-0002-1386-4364
  • Boymurodova Lobar Toshkent davlat iqitisodiyot universiteti “Moliya va moliyaviy texnologiyalar” kafedrasi assistenti. Author

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.17434285

Keywords:

sug‘urta, sug‘urta riski, sug‘urta riski oqimi, sug‘urta kompaniyasi, sug‘urta kompaniyasi risklari, sug‘urta kompaniyasi risklari tasnifi, risk komponentlari, umumiy risklar, maxsus risklar, risk konsentratsiyasi, riskni minimallashtirish, risk diversifikatsiyasi, baholash riski, likvidlik riski, prognoz riski, anderrayting riski, tasodifiy xavf riski, risk anitiseleksiyasi.

Abstract

Iqtisodiy globallashuv jarayoni dunyoning uzluksiz rivojlanish qonuniyatiga mos tarzda va  tabiiy ravishda,  shu jumladan, xalqaro sug‘urta bozori, xususan,  milliy sug‘urta bozorlarining son va sifat xususiyatlariga bevosita bosimli taʼsir o‘tkazmoqda.  Shu nuqtai nazardan, muallif tomonidan qator iqtisodchi olimlarning ilmiy tadqiqotlarida ilgari surilgan risk komponentlarining umumiy va o‘ziga xos jihatlari tizimli tarzda umumlashtirganligi eʼtiborga molikdir. Shuningdek, maqolada taʼkidlanishicha, iqtisodiyot subyektlari, xususan sug‘urta kompaniyalari risklarining tasnifi, shuningdek, risklarni minimallashtirishning funksional konsepsiyasi doirasida shakllantirilgan qoidalar va universal mezonlarga mos tavsifli yondashuvlarni yaxlit tarzda tizimlashtirish masalasi dolzarb bo‘lib qolmoqda.

References

1. Мировой финансовый рынок и Россия (обзор 2021).Том 1: монография/ Е. А. Звоновой, А. Г. Глебовой, -Москва: КноРус, 2022.- 223 с.; Ничкасова, Ю. О. Финансовый рынок и его роль в инвестиционном обеспечении экономики: монография / Ю. О. Ничкасова. - Саратов : Вузовское образование, 2020. - 319 c.

2. Гусева И. А. Финансовые рынки и институты: учебник и практикум для академического бакалавриата. М.: Юрайт, 2017. С. 13-17 (-347 с.).

3. Фомин Г.П., Сухорукова И.В., Мушруб В.А. Методы оценки операционных рисков в торговле // Вестник Российского экономического университета им. ГВ Плеханова. - 2019. - № 5(107). - С. 156–162.; Быкова И.В. Операционные риски предприятия: понятия, источники, влияние человеческого фактора // Экономика и предпринимательство, № 6(29) 2012. С. 220–222.; Воробьева, Т.В. Управление рисками [Текст]: учебное пособие / Т.В. Воробьева //Томск: Изд-во Том. гос.архит.-строит. ун-та. – 2014. – С. 9.; Иванова С.А. Пути оптимизации законодательства, препятствующего возникновению несанкционированного овердрафта. // Право и государство: теория и практика. - 2021. - № 8. - С. 58–61.

4. Акимов В.А., Соколов Ю.И. Глобальные и национальные приоритеты снижения риска бедствий и катастроф / МЧС России. М.: ФГБУ ВНИИ ГО ЧС (ФЦ), 2016. -396 с.; Михайловский Д.А.. Развитие методов управления рисками торгового предпринимательства в условиях цифровой трансформации экономики Специальность 08.00.05 – Экономика и управление народным хозяйством (экономика предпринимательства) автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата экономических. наук, Санкт – Петербург – 2022. -24 с

5. Томас Мак. Математика рискового страхования. М.: Олимп-Бизнес, 2008. - 418 с.

6. Мирсадыков М., Садритдинов А. Страховой рынок Узбекистана: итоги и перспективы // Bozor, pul va kredit. – Т.: 2009. № 2. 57-62 б.; Шеннаев Х.М. Проблемы становления страхового рынка в Узбекистане: Автореферат диссертации на соискание ученой степени к.э.н. М., 1996.; Baymuratov T.M. Sug‘urta faoliyatida risklar transferi: Monografiya. – T.: Iqtisod-Moliya, 2005. – 196 b.; Abdurahmonov I.X. O‘zbekiston Respublikasida javobgarlikni sug‘urtalashning amaliyotini takomillashtirish. 08.00.07 – “Moliya, pul muomalasi va kredit”: i.f.n. ilmiy darajasini olish uchun taqdim etilgan dissertatsiya avtoreferati. – T.: 2010. – 20 b.; Sherov S.R. Sug‘urta instituti va uni innovatsion rivojlantirish yo‘nalishlari, 08.00.07 – “Moliya, pul muomalasi va kredit”, iqtisodiyot fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi avtoreferati. – T.: 2019. – 26 b.

7. Комлева Н.В. Кумуляция рисков страховых компаний. //Научный журнал Сервис PLUS,2012, 1, с.92-98.

8. Словарь страховых терминов. https://www.insur-info.ru/dictionary/1006/

9. Усоскин В.М., Белоусова В.Ю. Платежные системы и организация расчетов в коммерческом банке. 2012, 192 с. https://www.hse.ru/data/2013/03/20/1245776917/Belousova(jan).pdf

10. Головань С.А. Управленческий аспект минимизации рисков страховой компании в контексте системы стратегического риск-менеджмента / С.А. Головань // Экономика и предпринимательство. – 2022. – № 12(149). – С. 1296-1301.

11. Михайлова Л. Н. Разнообразие страховых услуг сегодня // Экономический новостной журнал «Финансист». – 2019. – № 1. – С. 48‒50.

12. Виктор Майер-Шенбергер, Кеннет Кукьер. Большие данные. Революция, которая изменит то, как мы живём, работаем и мыслим = Big Data. A Revolution That Will Transform How We Live, Work, and Think / пер. с англ. Инны Гайдюк. – М.: Манн, Иванов, Фербер, 2014. -240 с.; Золина, А. С. Проблемы страховых компаний в России и их решение на рынке финансовых услуг // Молодой ученый. - 2020. - № 38 (328). - С. 62-64. - URL: https://moluch.ru/archive/328/73616/ (дата обращения: 07.05.2025)

13. Наровский И.В. Формирование системы оценки эффективности стратегического планирования организации в условиях неопределенности. // Прогрессивная экономика. 2024. № 8. С. 181–190.

14. Рязанов А.А. Основные принципы управления конкурентоспособностью социально-экономической системы. // Московский экономический журнал № 1, 2021. С. 427 (С. 422-430).

Downloads

Published

2025-10-22